سنگ شکن ها بلای جان محیط زیست (قسمت اول)

فرشید فرهنگ دوست : شهرستان جم به لحاظ موقعیت جغرافیایی خود دارای ویژگی های منحصر به فردی است که ساختار اقتصادی و سرمایه گذاری و اشتغال براساس آن شکل گرفته است. وجود پالایشگاه فجرجم، کشت انواع مرکبات ونخیلات، چشم اندازهای بکر طبیعی و ابنیه های بی نظیر تاریخی در قالب جذابیت های گردشگری دیگر در کنار ذخایر و منابع غنی نفت و گاز در پارس جنوبی و پارس شمالی، این شهرستان را در وضعیتی بی بدیل قرار داده است.
بی شک صنایع نفت و گاز تاثیرات مثبت و منفی زیادی بر شهرستان جم داشته اند هر چند در حوزه مسئولیت های اجتماعی محیط پیرامونی، در قیاس با آسیب های وارد کرده به شهرستان، برخی اقدامات جبرانی را هم در پیش گرفته اند.
در کنار این صنایع، صنایع آلاینده دیگری هم در شهرستان وجود دارد که نقش مهمی را در نابودی محیط زیست ، آب های زیر زمینی ، باغات سرسبز و … ایفا کرده و می کنند. سنگ شکن ها سالهاست که مهمان شهرستان هستند و منافع مردم شهرستان را فدای منافع شخصی عده ای قلیل کرده اند.
اینکه با وجود اثرات تایید شده و آشکار سنگ شکن ها بر اکوسیستم جم، همچنان به حیات سامان برانداز خود ادامه می دهند ذهن بسیاری از ناظران را به خود مشغول کرده است.
برخی کارشناسان زیست محیطی بر این عقیده هستند که اگر در بخش ریز صنایع سنگ شکن با این ظرفیت ادامه کار دهند به زودی شاهد خشکسالی و کوچ مردم از بخش به دلیل خشکسالی خواهیم بود.
هشت کارخانه سنگ شکن در بخش ریز شهرستان جم مشغول بکار هستند که این صنایع علاوه بر اینکه آب مورد نیاز خود را از طریق حفر چاهای عمیق تامین می کنند از معادن رودخانه ای این بخش هم استفاده می کنند تا هم ضربه های جبران ناپذیر به سفره های آب بزنند و هم بستر رودخانه ریز را دستخوش تغییرات خطرناک کنند.
اگر آلایندگی آب، خاک و هوا، ناامن شدن جاده پرپیچ و باریک جم به ریز توسط کامیون های حمل شن و ماسه، پساب های سنگ شکن ها و اضافه بار کامیون ها را به وضعیت برداشت ها اضافه کنیم هیچ توجیهی برای ادامه حیات این سنگ شکن ها باقی نمی ماند.
با وجود دستورالعمل های وزارت نیرو در جابجایی برداشت ها از رودخانه به سمت واریز کوهی اما هزینه‌های کمتر و کیفیت بهتر سنگ‌های کف رودخانه سبب شده سنگ‌شکن‌ها همچنان بر تخلفات اصرار بورزند.
سال هاست مسئولان استان وشهرستان بر خطرات سنگ شکن ها در جم مهر تایید می زنند و خط و نشان می کشند اما به نظر می رسد اراده ای برای برخورد جدی و قاطع با این صنایع وجود ندارد.
سخنان مسئولان در مورد خطرات اضافه برداشت توسط سنگ شکنها در ادامه می آید:
فتح الله نوروزی (فرماندار جم)
“بستر رودخانه اصلی شهرستان در بخش ریز به علت برداشت بی رویه سنگ شکن ها با شرایط شکننده ای مواجه شده و به تهدیدی جدی در زمان بارندگی تبدیل شده است… بستر رودخانه در بخش ریز ظرفیت برداشت بیشتر را ندارد… توقف برداشت سنگ شکن ها در بخش ریز الزامی می باشد.”
شاپور رجایی(مدیرعامل آب منطقه ای استان)
“با این روند برداشت شن و ماسه، در چند سال آینده، شهرستان جم باید از شهرستان های اطراف، شن و ماسه وارد کند… اضافه برداشت در شهرستان، غیرقابل جبران است…
با برنامه ریزی مناسب می توان ظرف ۵ سال آینده بستر رودخانه در بخش ریز را تا حد زیادی احیا کرد.”
عبدالله نادری(فرماندار سابق جم)
“برای شهرستان جم، ۶واحد سنگ شکن اضافی است… نیاز به مجوز اضافی نبوده است… منطقه گنجایش این میزان برداشت شن و ماسه ندارد… نیاز شهرستان جم به حداکثر دو واحد شن و ماسه است.”
قطعا جبران آسیب های وارد شده به اکوسیستم طبیعی رودخانه های جم و مزارع و باغات به سادگی امکان پذیر نیست و هیچ ضمانتی هم برای تحقق وعده های مسئولان وجود ندارد.
با توجه به نزدیکی زمستان آیا تدابیری اندیشیده شده که از خطرات احتمالی جلوگیری شود؟
فعلا که بازار بازدید و وعده و جلسه داغ است و مردم هم چشم انتظار…
در قسمت دوم میخوانید:
با توجه به اذعان مدیران به اضافه برداشت های صورت گرفته چرا سنگ شکن های متخلف برای جبران آسیب ها اقدامی نکرده اند و …
تصویرهایی از تخلفات آشکار سنگ شکن ها…
به میزان برداشت بی رویه از معادن طبیعی چرا این صنایع جریمه نمی شوند…
و…